ریشه زایی و روش تقویت ریشه در صولات کشاورزی چگونه است ؟
ریشه اندام یا ارگان جذب بوده و بسیاری از مشخصات آن بر مقدار ماده غذایی جذب شده تاثیر می گذارد. از جمله مشخصات ریشه که بر میزان ماده جذب شده تاثیر می گذارد می توانیم به سطح ریشه اشار کنیم.
هرچه سطح ریشه گسترده تر باشد میزان ماده غذایی جذب شده بیشتر خواهد بود زیرا ریشه با حجم بیشتری از خاک در تماس بوده و از آب و مواد غذایی بیشتری استفاده نموده و عملکرد بیشتری نیز تولید می کند. ریشه برای افزایش سطح خود به دو صورت عمل می کند:
1- تولید تارهای کشنده.
2- خود را به میکوریزا آغشته می کند.
به وجود آمدن تارهای کشنده 10-2 بار سطح ریشه را افزایش می دهد. کود ریشه زایی و کالوس زای FOLIX فولیکس شرکت آداک شیمی آیدین با توجه به ترکیبات و فرمولاسیون خاص قابلیت کالوس زایی و مقاوم سازی ریشه در برابر نماتد و سایر آفات و بیماری ها دارد . لذا با توجه به اینکه تارهای کشنده سلول های دراز شده اپیدرم هستند که طول آن ها از 5/1-1/0 میلی متر متفاوت است و مشاهده شده است که بسیاری از گیاهان برای جذب مواد غذایی بیشتر مخصوصاً عناصر غیر متحرک مثل فسفر در خاک های فقیر طول تارهای کشنده خود را افزایش می دهند. همچنین مشاهده شده است که بسیاری از گیاهان پیش گام و گیاهانی که در شرایط سخت زندگی می کنند ریشه آن ها به میکوریزا آغشته است زیرا میکوریزاها نیز حکم تارهای کشنده را داشته که یک سر هیف قارچ درون خاک تا شعاع 5/7 سانتی متری و سر دیگر آن درون بافت های ریشه قرار دارد. میکوریزا در جذب آب، فسفر، مس و روی به گیاه کمک می کند و گیاه در عوض مواد فتوسنتزی و هیدروکربنه در اختیار قارچ قرار می دهد.
بنابراین گیاه با افزایش ریشه زایی و تولید تارهای کشنده و همچنین آغشته نمودن خود به قارچ های میکوریزایی باعث گستردگی سطح ریشه شده و از این طریق مواد غذایی بیشتری جذب می کند.
امروزه از کودهای میکوریزایی برای جذب بیشتر فسفر و روی و همچنین مقاومت به خشکی در نهال استفاده می شود، به این صورت که ریشه گیاه را پس از خارج ساختن از نهالستان و قبل از کاشت در زمین اصلی به میکوریزا آغشته می کنند. ریشه همچنین با تغییر شرایط خاک ریزوسفری به جذب بیشتر مواد غذایی کمک می کند.
شرکت آداک شیمی آیدین توانسته با فرمولاسیون خاص در کودهای فولیکس FOLIX، بایوجوکس BIOJUX که حاوی عناصر کلاته بهمراه اسید آمینه و جلبک دریایی و همچنین فولویک اسید هستند نقش مهمی در بهبود عملکرد ریشه زایی و جذب عناصر ریز مغذی و عناصر تثبیت شده داشته باشد.
از مزایای دیگر این محصولات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تسریع در ریشه زایی گیاهان
- افزایش رطوبت خاک
- مراقبت از گیاهان و درختان در برابر سرمازدگی
- حذف کننده بیکربنات
- دارای منیزیم، فسفر، نیتروژن، آهن، گوگرد و…
- اصلاح خاک های شور و قلیا
- تیره کردن خاک و در نتیجه جذب انرژی خورشیدی بیشتر
- مقامت در برابر تنش های محیطی، شوری خاک و کم آبی
- افزایش دهنده ماده آلی خاک
- افزایش میکرو ارگانیسم های مفید خاک
- کمک به جذب بالای عناصر ریز مغذی توسط ریشه ها
- کاهش اسیدیته یا PH خاک
خاک ریزوسفری خاکی است که به فاصله 4-1 میلی متر از سطح ریشه قرار داشته و دارای فعالیت میکروبی شدید می باشد. دلیل بالا بودن فعالیت میکروبی این خاک حضور ترشحات ریشه ای و سلول های مرده ریشه است که غذای بسیاری از موجودات را تامین می کند. ریشه گیاه با اسیدی کردن خاک ریزوسفر، با تغییر پتانسیل اکسید و احیاء و نیز با ترشح مواد کلات کننده به جذب بیشتر عناصر کم مصرف و مخصوصاً آهن کمک می کند.
ریشه گیاهان با دفع پروتون یا یون هیدروژن(H+) و همچنین تولید اسیدهای آلی باعث اسیدی شدن خاک منطقه ریشه شده که این کاهش pH به حلالیت بیشتر مواد غذایی کم مصرف و افزایش قابلیت جذب آن ها می انجامد.
در این باره میتوان از کودهای سولفوم SOLFUM و ترابوم TERRABOM اشاره کرد این کودهای گوگرد پتاسیمی و همچنین هیومیک اسید بهمراه اسید فولویک که با متریال اروپایی فرموله شده و عملکرد ویژه ای در کاهش پی اچ Ph خاک و حلالیت عناصر غذایی کم مصرف و همچنین آزاد سازی عناصر تثبیت شده خاک دارد.
از مزایای این محصولات هم می توان به مواردی همچون:
- کنترل کننده بیماری های قارچی و باکتری
- اصلاح کننده خاک قلیایی
- تنظیم کننده ی اسیدیته خاک
- قابلیت اختلاط با سایر کودهای NPK
- افزایش قدرت دفاعی گیاه
- افزایش سوخت و ساز و متابولیسم
- تولید پروتین و کلروفیل و سایر ترکیبات
- کاهش پی اچ خاک
- فعالسازی آنزیم ها و بیوستنز کوآنزیم ها
- کاهش شوری خاک
- اصلاح و بهبود خاک
- افزایش قدرت ریشه زایی و جوانه زنی گیاه
- افزایش بهبود جذب عناصر ماکرو و میکرو
- حاصلخیزی خاک
- محرک رشد گیاه
- افزایش جذب و اثربخشی سایر کودها
- بهبود کیفیت و کمیت محصولات
- مناسب برای محیط زیست و بی خطر بودن برای زمین
- بهبود جذب آب
- بهبود مقاومت گیاه در برابر قارچ، آفات، سرمازدگی و گرمازدگی
بسیاری از گیاهان با کاهش پتانسیل اکسید و احیاء و ایجاد شرایط احیاء باعث تبدیل آهن سه ظرفیتی(Fe3+) به آهن دو ظرفیتی(Fe2+) شده که هم قابلیت جذب بیشتری داشته و هم از حلالیت بیشتری برخوردار است. بسیاری از گیاهان از جمله غلات موادی از ریشه خود ترشح می کنند که قادر است آهن سه ظرفیتی را کلاته نموده و به سطح ریشه منتقل نموده و جذب نماید. این گیاهان کارایی بسیار بالایی در جذب آهن دارند، به همین دلیل است که حتی در pH های قلیایی و خاک های آهکی آهن زیادی جذب می نمایند و هیچ گاه کمبود آهن را نشان نمی دهند.
ساختمان کلات ها متشکل است از یک اتم فلزی مرکزی و مولکول های آلی(با بار منفی) که اطراف یون مرکزی را احاطه نموده اند و اجازه به واکنش شیمیایی به اتم مرکزی نمی دهند، مثل اتم Fe3+ که با مولکول های آلی کلاته می شود. به مولکول های آلی احاطه کننده اصطلاحاً لیگاند و به یون فلزی اتم مرکزی یا یون مرکزی می گویند.
چنانچه کلات های تولید شده محلول باشند این کلات ها به راحتی(توسط جریان آب یا جریان توده ای) به سطح ریشه منتقل و در سطح ریشه Fe3+ به Fe2+ تبدیل و چون شعاع اتم Fe2+ بزرگتر از یون Fe3+ می باشد از کلات خارج و توسط گیاهان گیاهان جذب می شود. مولکول های آلی کلات مجدداً به خاک برگشته و یون آهن دیگری را کلاته و به سطح ریشه منتقل می کند.
Fe3+ + e ———> Fe2+
ترکیبات آلی کلات کننده آلی را اصطلاحاً سیدوفور می گویند. سیدوفورها می توانند توسط ریشه ترشح شوند، همچنین می توانند توسط میکروب هایی که در منطقه ریزوسفر وجود دارند ترشح شوند و یا می توانند از تجزیه مواد آلی در خاک به وجود آیند.
یکی از ترکیبات کلات کننده که از ریشه گیاهان ترشح می شودماده ای به نام موجنئیک اسید است.
